Wstęp – czym jest USG oraz USG piersi

Ultrasonografia to badanie, znane powszechnie pod nazwą USG. Jest ono zupełnie nieinwazyjne i nie niesie ze sobą żadnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia człowieka. Badanie ultrasonograficzne polega na wprowadzeniu do ciała fal ultradźwiękowych, które odbijają się na granicach tkanek o różnych gęstościach. Efektem końcowym działania ultrasonografu jest obraz wyświetlany na monitorze, dzięki któremu lekarz prowadzący badanie może zdiagnozować schorzenie, na które cierpi pacjent. W dzisiejszych czasach możliwa jest także emisja obrazu trójwymiarowego.

Ultrasonografia sutka

Ultrasonografię piersi możemy podzielić na USG sutka oraz klatki piersiowej, której jednak ten artykuł nie będzie dotyczyć. Badanie USG sutka ma za zadanie odnalezienie zmian nowotworowych. Badanie ultrasonograficzne zapewnia większą wykrywalność guzków niż badanie ręką przez lekarza, ponieważ wykryte zostają guzki o średnicy nawet poniżej 5 mm. Dzięki badaniu USG sutka lekarz może zobaczyć i ocenić stan skóry, przewodów mlekowych, końcowych jednostek przewodowo-zrazikowych, tkanki tłuszczowej, mięśni piersi oraz węzłów chłonnych spływu chłonki z piersi. W przypadku kobiet w ciąży, karmiących lub po 35. roku życia wykonuje się także USG, jeżeli zachodzi podejrzenie tzw. zmian ogniskowych. Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zaleca kobietom od 30. roku życia przeprowadzać USG piersi raz w roku. Polska Unia Onkologii sugeruje natomiast taką częstotliwość badań kobietom już od 25. roku życia w charakterze uzupełnienia badań mammograficznych i mammograficznych rezonansu magnetycznego. Warto zapoznać się informacjami znajdującymi się na stronie internetowej PUO, dostępnej pod adresem: www.puo.pl. Należy mieć na uwadze, że podczas ultrasonografii sutka lekarz może naciskać głowicą aparatu na pierś. Może być także potrzebna zmiana ułożenia piersi, co jest przydatne zwłaszcza przy ocenie zmian płynowych.
Rak sutka to nowotwór kojarzony głównie z kobietami, jednak mogą na niego zapaść także mężczyźni. Z tego powodu ultrasonografia tego fragmentu ciała jest badaniem zdecydowanie przeznaczonym także i dla mężczyzn.

Co przed USG sutka?

Pomimo swojej nieszkodliwości badania ultrasonograficzne piersi powinny być poprzedzone badaniami podmiotowym, przedmiotowym (badanie dłonią przez lekarza) oraz wywiadem z pacjentką. Informacje, które należy uzyskać w trakcie takiego wywiadu to: wiek pacjentki, badania USG, MMG i MMG-MR, termin ostatniej miesiączki, liczb porodów, karmienie piersią, ewentualne przyjmowanie leków hormonalnych, przypadki nowotworów piersi i/lub jajnika w rodzinie, ewentualne wycieki z brodawek sutkowych, doznane urazy piersi, operacje, ewentualna chemioterapia i/lub radioterapia.

Co po badaniu usg piersi?

W chwili obecnej w Polsce obowiązuje tak zwana klasyfikacja BIRADS-usg, która została wprowadzona w 2010 roku. Klasyfikacja ta ujednolica opisy ultrasonografii piersi oraz patologicznych zmian w niej zaistniałych. Dzięki niej lekarze są w stanie zróżnicować wykryte choroby nowotworowe na łagodne i złośliwe. Po zakończeniu badania piersi ultrasonografem lekarz przypisze otrzymany obraz piersi do jednej z kategorii BIRADS-usg. Istnieje sześć takich kategorii – od BIRADS-usg 1 do BIRADS-usg 6. Pierwsza z nich oznacza, że obraz piersi jest poprawny, natomiast BIRADS-usg 2 obejmuje zmiany jednoznacznie łagodne. W przypadku zakwalifikowania obrazu piersi do którejś z tych dwóch kategorii należy powtórzyć badanie USG po roku w ramach kontroli. Kategoria BIRADS-usg 3 jest przeznaczona dla piersi, w których nastąpiły zmiany prawdopodobnie łagodne, niosące jednak ze sobą zagrożenie nowotworem złośliwym szacowane na mniej niż 2%. W tym przypadku dalsze kroki osoby przebadanej powinny wyglądać następująco:

Wariant I – jeżeli wywiad rodzinny nie obciążą osoby badanej lub nie ma możliwości wykonania elastografii, należy powtórzyć badanie USG piersi za pół roku.
Wariant II – jeżeli wywiad rodzinny nie obciąża osoby badanej, a istnieje możliwość przeprowadzenia elastografii, to należy ją wykonać. Jeżeli okaże się, że jest to zmiana ulegająca odkształceniu, należy poddać się kontrolnemu badaniu ultrasonograficznemu piersi za pół roku. Jeżeli jest to jednak zmiana nieulegająca odkształceniu, to należy poddać się biopsji.
Wariant III – w przypadku obciążającego wywiadu rodzinnego należy przeprowadzić biopsję. Jeżeli wywiad rodzinny nie obciąża pacjentki, biopsja może zostać przeprowadzona na jej życzenie.

Kategorii BIRADS-usg 4 to zmiany podejrzane, które nie wykazują pod ultrasonografem klasycznych cech złośliwych, jednak prawdopodobieństwo złośliwości wynosi od 2% do 90%. Przy zakwalifikowaniu obrazu piersi do tej kategorii należy poddać się biopsji cienko- i/lub gruboigłowej. Dalsze postępowanie określają wyniki tych badań:

Zmiana łagodna, zgodna z wynikiem MMG lub MMG RM – kontrolna ultrasonografia za pół roku
Niezgodna z wynikiem MMG lub MMG RM, nieulegająca odkształceniu w trakcie elastografii – ponowienie biopsji
Nowotwór złośliwy – leczenie według standardów

Zmiany pasujące do kategorii BIRADS-usg 5 niosą ze sobą wysokie prawdopodobieństwo (ponad 90%) złośliwości. W takim wypadku należy przeprowadzić badanie histopatologiczne. Jeżeli wykaże ono nowotwór złośliwy, rozpoczyna się standardowe leczenie, natomiast w przypadku wyniku negatywnego trzeba ponowić weryfikacje histopatologiczną i takze wdrożyć leczenie zgodne z przyjętymi standardami.

Ostatnią kategorią jest kategoria BIRADS-usg 6, do której zakwalifikowane zostają zmiany rakowe o charakterze złośliwym, potwierdzone biopsją. Wdrażane jest wówczas standardowe leczenie.

Chcesz się dowiedzieć więcej, skonsultować z jednym naszych specjlalistów lub przrpowadzić badanie?
Zadzwoń do nas! Najlepiej po godzinie 14:00 od poniedziałku do piątku. Numer kontaktowy tutaj.

Uwaga!
W kwestii zalecanych badań, ich wyników i ewentualnego leczenia należy mieć całkowite zaufanie do lekarzy i polegać na ich opinii.

Źródła:
1. W. Jakubowski, K. Dobruch-Sobczak, B. Migda, Standardy badań ultrasonograficznychPolskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne, [w:] Journal of Ultrasonography 2012; 12: 245–261
2. W. Pawlik, Metody rozpoznawania chorób gruczołu sutkowego, [w:] Co warto wiedzieć o ultrasonografii?, Kraków 2000, str. 22-25